آینده‌نگاری شهری به مثابه رویکردی برای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی شهری (با تاکید بر تجربه آینده‌نگاری کلانشهر تهران)

امروزه آینده نگاری نقش به سزایی در اتخاذ سیاست های راهبردی در تمامی سطوح، از جمله برنامه ریزی شهری دارد. هدف اصلی مقاله حاضر تاکید بر اهمیت آینده‌نگاری به عنوان پارادایمی نوین در برنامه ریزی شهری است. به منظور برجسته سازی این هدف، علاوه بر اشاره بر دیدگاه های نظری و تحولات پارادایمیک، یافته های پژوهشی آینده‌نگاری کلانشهر تهران نیز به عنوان تاییدی بر اهمیت آینده نگاری آمده است. از حیث روش شناختی، به منظور شناخت کلان روندهای اثرگذار و پیشران های اساسی، از مدل پویش محیطی بر پایه پنل های تخصصی(با حضور 210 نفر )، تجارب آینده نگاری داخلی و شناخت کلان روندهای ملی بهره برداری شد. در مرحله بعدی، با استفاده از دلفی آنی و تحلیل اثرات متقاطع، پیشران های کلیدی شناسایی شدند. حضور اجتماعی و گسترده زنان، سالمندی و افزایش امید به زندگی، زندگی و اداره هوشمند، تنوع پذیری در سبک‌های زندگی و ناپایداری اقلیمی از کلان روندهای قطعی تهران در 15 سال آینده خواهد بود. اما، در کنار کلان روندهای قطعی، سه پیشران اثرگذار بر آینده تهران که منتج به پنج سناریو احتمالی خواهند بود عبارتند از: وضعیت روابط بین المللی ایران با سایر کشورها؛ وضعیت ثبات سیاسی و روابط بین بازیگران کلیدی داخلی؛ وضعیت توسعه یافتگی مناطق مختلف کشور و دست‌یابی به توازن منطقه‌ای. ترکیب حالت‌های مختلفِ پیشران‌ها، سناریوها و تصاویر مختلفی از آینده احتمالی تهران را به دست می دهد.